Του Χαράλαμπου Τσαρδανίδη
Τον Ιούνιο του 2023, ίσως ακόμη και νωρίτερα, θα πραγματοποιηθούν ταυτόχρονα στην Τουρκία προεδρικές και βουλευτικές εκλογές. Οι εκλογές αυτές θεωρούνται οι κρισιμότερες των τελευταίων ετών, καθώς για πρώτη φορά απειλείται το ΑΚΡ να χάσει την εξουσία που κατέχει από το 2002, και ο Ρετζέπ Ερντογάν το προεδρικό αξίωμα. Ωστόσο, αν και πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν τον Ερντογάν να είναι αποδυναμωμένος, η ήττα του με τα σημερινά δεδομένα δεν φαίνεται να είναι προδιαγραμμένη. Οι κυριότεροι λόγοι είναι πέντε:
Πρώτον, οι αδυναμίες της αντιπολίτευσης. Το μεγαλύτερο μέρος της αντιπολίτευσης, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, έχει καταφέρει να συνασπιστεί με άλλα πέντε κόμματα δημιουργώντας την Εθνική Συμμαχία. Ομως, η δυναμική της φαίνεται να παραμένει στάσιμη, καθώς δεν έχει επιλεγεί ακόμη ο κοινός υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές, η ιδεολογική της συνοχή είναι αδύναμη, δεν έχει παρουσιάσει συγκροτημένο οικονομικό και κοινωνικό πρόγραμμα, θεωρείται από τους νέους ψηφοφόρους μέρος του κατεστημένου και, κυρίως, δεν έχει εξασφαλίσει μέχρι στιγμής την υποστήριξη του φιλοκουρδικού αριστερού κόμματος (ΗϋΡ) και των συμμάχων του. Παράλληλα, ο Ερντογάν κάνει ό,τι μπορεί για να προσελκύσει Κούρδους και αλεβίτες ψηφοφόρους.
Δεύτερον, η κυβέρνηση προβαίνει σε μαζικές οικονομικές και κοινωνικές παροχές, όπως αυξήσεις στον κατώτατο μισθό και στις απολαβές των δημοσίων υπαλλήλων, πακέτα κοινωνικής στέγασης, και παράλληλα μειώνει τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης. Βέβαια, οι παροχές αυτές θα επιβαρύνουν την κλονιζόμενη τουρκική οικονομία, αυξάνοντας ακόμα περισσότερο τον πληθωρισμό και το έλλειμμα των δημοσίων δαπανών.
Τρίτον, η κυβέρνηση ελέγχει ασφυκτικά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης χειραγωγώντας ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, ιδιαίτερα στην επαρχία. Επίσης, προ πολλού έχει διορίσει πρόσωπα της εμπιστοσύνης της στους εκλογικούς μηχανισμούς, όπως το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (ΥδΚ) και τις περιφερειακές εφορευτικές επιτροπές. Δεν θα πρέπει να αγνοείται δε η μεγάλη επιρροή της στη Δικαιοσύνη, όπως έδειξε η πρωτόδικη καταδίκη του δημοφιλούς δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Ιμάμογλου, αλλά και η επικύρωση της καταδίκης του Οσμάν Καβάλα από το Εφετείο της Κωνσταντινούπολης, παρά τη διεθνή πίεση που ασκήθηκε.
Τέταρτον, η υποστήριξη που ο κυβερνητικός συνασπισμός εξακολουθεί να απολαμβάνει από ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος, μολονότι στις μεγάλες πόλεις, στην Ανατολική Θράκη και στην παράλια ζώνη η αντιπολίτευση έχει ενδυναμωθεί αρκετά. Ο κύριος λόγος είναι ότι τα προηγούμενα χρόνια, χάρη στη μεγέθυνση της τουρκικής οικονομίας, πολλά κοινωνικά στρώματα, ιδιαίτερα τα φτωχά, επωφελήθηκαν και είδαν το εισόδημά τους να αυξάνεται.
Πέμπτον, ο κυβερνητικός συνασπισμός προβαίνει σε μια έντονη εσωτερικοποίηση και πολιτική εκμετάλλευση της εξωτερικής πολιτικής. Εκτιμάται ότι ο Ερντογάν θα αποκομίσει εκλογικά κέρδη από την απόπειρα διαμεσολάβησης στον πόλεμο της Ουκρανίας, από την προβολή της Τουρκίας ως μιας ανερχόμενης δύναμης, από τη βελτίωση των σχέσεων με τα κράτη του Κόλπου, από τους λεονταρισμούς του για την προώθηση της «Γαλάζιας Πατρίδας» και από την πίεση που ασκεί σε γειτονικές της χώρες, όπως στην Ελλάδα. Ετσι, αφενός ενισχύει το εθνικιστικό κόμμα του ΜΗΡ, με το οποίο συγκυβερνά, και αφετέρου παρασύρει ) την αντιπολίτευση να ακολουθήσει τη δική του ατζέντα / στα θέματα αυτά.
Ο Χαράλαμπος Τσαρδανίδης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΙΔΟΣ) του Συνδέσμου ΑΕ και Επιχειρηματικότητας και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων
Εφημερίδα: ΤΑ ΝΕΑ
