Δρ Ευριπίδης Στυλιανίδης-Βουλευτής Ροδόπης Νέας Δημοκρατίας-πρώην υπουργός Παιδείας, αναπληρωτής καθηγήτης Συνταγματικού Δικαίου Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου
Μάχη χαρακωμάτων συνεχίζουν να δίνουν οι δυνάμεις της αδράνειας στην Ελλάδα, εγκλωβίζοντας τον δημόσιο διάλογο για ακόμη μία φορά στο αν θα είναι κρατικος ή ιδιωτικός ο πάροχος άνώτατων εκπαιδευτικών υπηρεσιών (Δημόσια ή Μη Κρατικά ΑΕΙ), την ώρα που σε ολόκληρο τον κόσμο το ζητούμενο είναι η υψηλη ποιότητα των εκπαιδευτικών υπηρεσιών από τα πανεπιστήμια και η προσβασιμοτητα για όλους, δηλαδή η ισότητα ευκαιριών ανεξάρτητα από οικονομική κατάσταση, κοινωνική θέσή, καταγωγή, φυσική κατάσταση (ΑΜΕΑ), τόπο κατοικίας κ.λπ.
Η διεθνής εκπαιδευτική αγορά συνεχώς διευρύνεται, ξεπερνώντας κατά πολύ τα 10 δισ. δολάρια τον χρόνο, ωστόσο η «Δικτατορία των μετριοτήτων» καθηλώνει την Ελλάδα στο κρατικό μονοπώλιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, καθιστώντας τη διεθνή νησίδα εκπαιδευτικού απομονωτισμού.
Πίσω από την επίκληση αντισυνταγματικότητας του Σχεδίου Νόμου για τη δημιουργία παραρτημάτων αναγνωρισμένων και ισοτιμημένων πανεπιστημίων του εξωτερικού (κρατικών ή μη κρατικών) κρύβεται σε αρκετές περιπτώσεις η άρνηση στη διεύρυνση του χώρου ελευθερίας επιλογής των νέων Ελλήνων, η άμυνα οπισθοφυλακής κατεστημένων που έμαθαν να μονοπωλούν «την αυθεντία της γνώσης» ή άλλων που ιδεοληπτικά χρησιμοποιούν το Δημόσιο Πανεπιστήμιο ως ιδανικό χώρο μικροκομματικών στατολογήσεων.
Είναι αλήθεια ότι η γραμματική και οριτζιναλιστική ερμηνεία του άρθρου 16 του Συνιάγματος (δηλαδή η επιθυμία του νομοθέτη του 1975) είναι η βάση στην οποία θεμελιώθηκε το κρατικό μονοπώλιο στην Ανώτατη Εκπαίδευση για πάνω από 40 χρόνια. Εκτοτε όμως έχουν μεταβληθεί σημαντικά δεδομένα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που αν ο σημερινός εφαρμοστής του Δικαίου (νομοθέτης ή δικαστής) δεν τα συνυπολογίσει, κινδυνεύει να μας οδηγήσει σε θραύση του Συνταγματικού μας πλαισίου στην πράξη. Τα δεδομένα αυτά είναι:
- Η Συμφωνία της Μπολόνια το 1999 για την εναρμόνιση των πολιτικών Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ε.Ε.
- Η δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης που υπογράφηκε από 44 κράτη καθιστώντας σταδιακά την εκπαίδευση από αποκλειστικά εθνική πολίτικη, πολίτικη συναρμοδιότητας.
- Η προσθήκη στο άρθρο 28Σ ερμηνευπκής δήλωσης κατά την αναθεώρηση του 2001, όπου ενθαρρύνεται η ευρωπαϊκή και όχι η στενά γραμματική ερμηνεία εναρμόνισης του Συντάγματος.
- Η πρόσφατη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Επικρατείας, που σύμφωνα με την GATS αναγνωρίζουν όλα τα επαγγελματικά δικαιώματα στους αποφοίτους ιδιωτικών κολεγίων που βρίσκονται σε σχέση δικαιόχρησης με ξένα πανεπιστήμια εκτός των ακαδημαϊκών δικαιωμάτων και τέλος
- Η απόφαση C-66/18 Οκτ. 2020 του ΔΕΕ, του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκής Ενωσης, κατά Ουγγαρίας για τη λειτουργία, διδασκαλία και παροχή τίτλων σπουδών ιδιωτικού πανεπιστημίου στο εσωτερικό, η έδρα του οποίου βρίσκεται σε κράτος (εκτός Ε.Ε. και ΕΟΧ) συμβαλλόμενο με τη Συμφωνία Υπηρεσιών (GATS).
Το Σύνταγμά μας θέτει τρείς όρους για τη λειτουργία των πανεπιστημίων:
Πρώτον, να παρέχουν δημόσια δωρεάν παιδεία στους εππυχόντες των Πανελλαδικών Εξετάσεων, κάτι που δεν επηρεάζεται επ’ ουδενί.
Δεύτερον, τα ΑΕΙ να τελούν υπό την εποπτεία του κράτους, κάτι που θα επιτευχθεί ακόμα πιο αυστηρά από μια ισχυρή Ανεξάρτητη Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Τρίτον, τα πανεπιστήμια κατ’ αποκλειστικότητα να είναι ΝΠΔΔ που δεν επιτρέπεται να τα ιδρύσουν ιδιώτες.
Η γραμματική ερμηνεία είναι σαφής όσον αφορά την ίδρυση νέων ΑΕΙ, δεν αφορά όμως τη δημιουργία παραρτημάτων λετουργούντων ήδη αλλοδαπών κρατικών ή μη πανεπιστημίων που ούτως ή άλλως είναι αναγνωρισμένα και ισοτιμημένα τα πτυχία τους από το ελληνικό κρατος τόσο επαγγελματικά όσο και ακαδημαϊκά. Αλλωστε ο νέος νόμος δεν αναφέρεται σε ΝΠΔΔ, αλλά σε νέου τύπου νομικά πρόσωπα που θα λέγονται πανεπιστήμια.
Επίσης, τα Νέα Παραρτήματα δεν αφορούν τους αξιοκρατικά επιτυχόντες των Πανελλαδικών Εξετάσεων που εισάγονται Δωρεάν στα Δημόσια Πανεπιστήμια. Τα Παραρτήματα Ξένων Πανεπιστημίων στρέφονται προς αυτούς που δεν πέτυχαν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, σε πολλούς που αποζητούν ένα δεύτερο πτυχίο για την επαγγελματική τους εξέλιξη, σε όσους σε μεγαλύτερη ηλικία αποφασίσουν να σπουδάσουν και δεν θέλουν να βασιστούν στην κλήρωσή του ΕΑΠ, στους Ελληνες φοιτητές του εξωτερικού ή σε όποιους δεν έχουν οικονομικά τη δυνατότητα να σπουδάσουν έξω και, τέλος, σε διεθνείς φοιτητές που επιλέγουν την Ελλάδα για σπουδές.
Αναμφισβήτητα η νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας δεν απελευθερώνει πλήρως τις επιλογές, ούτε εξαφανίζει τις χρόνιεςδ στρεβλώσεις που προκάλεσε η επιμονή της κρατικιστικής Αριστεράς και Κεντροαριστεράς στον μονόδρομο του κρατικού μονοπωλίου. Για να ολοκληρωθεί με πληρότητα η μεταρρύθμιση αυτή απαιτείται και η αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος για την απελευθέρωση των υγιών δυνάμεων τόσο της ελληνικής αγοράς και κοινωνίας όσο και του Δημόσιου Πανεπιστημίου. Ωστόσο, ο νέος νόμος δείχνει τον δρόμο προς τον συνταγματικό νομοθέτη που έρχεται προδιαγράφοντας τη μετεξέλιξη της Ελλάδας σε διεθνές εκπαιδευτικό κέντρο.
Πηγή: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
