Αρνητικά αντιμετωπίζουν ίο ενδεχόμενο προσφυγής στο Διεθνες Δικαστήριο της Χάγης τα τρια κόμματα που βρίσκονται δεξιοτερα της Νέας Δημοκρατίας. Αυτό κατέστη σαφές κατά τη συζητηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβερνήσεως. Πρόκειται για μία εκτός διεθνούς πραγματικότητας αντίληψη των πραγμάτων αντίστοιχη με τα οσα ακουγαμε από τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για τη διαπραγμάτευση του χρέους μας το 2015. Αυτό δεν σημαίνει ότι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο είναι απλή και εύκολη.
Ενα βασικό ζήτημα αφορά στο τι αποδεχόμαστε να παραπεμφθει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η Τουρκία έχει εφεύρει (κατα κυριολεξία) ένα πλήθος θεμάτων. Αμφισβητούν ζώνες με διοικητικες αρμοδιότητες (ζώνες FIR και έρευνας-διασώσεως) και το δικαίωμα εφαρμογής κανόνων διεθνους δικαίου (αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν. μιλιά) που τελεί μάλιστα υπό απειλή πολέμου.
Θέτουν θέμα αποστρατιωτικοποιήσεως των ανατολικών νησιών του Αιγαίου και της διαφοράς του εύρους μεταξύ χωρικων υδατων και εναερίου χώρου. Συνεχίζουν με θαλάσσιες ζώνες ασκησεως κυριαρχικών δικαιωμάτων (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ) και καταλήγουν σε ευθεία αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας άγνωστου αριθμού ελληνικών νησιών.
Είναι άλλο να διαφιλονικείς με τον γείτονα σου για τα όρια των οίκοπέδων σας και άλλο να συζητας σοβαρά μαζί του εάν σου ανήκει ο καναπές, η τηλεόραση και το ψυγείο που βρίσκονται μέσα στο σπίτι σου. Προφανώς και είναι δικά σου και δεν έχεις καμιά υποχρέωση να φέρεις τις αποδείξεις που τα αγόρασες. Γι’ αυτόν τον λογο η Ελλάδα με δήλωση από τον Ιανουάριο του 2015 έχει εξαιρέσει ρητως απο την αρμοδιότητα του δικαστηρίου οποιαδήποτε διάφορά σχετική:
- «Με στρατιωτικες δράστηριότητες και μέτρα που λαμβάνονται από την Ελλαδα για την προστασία της κυριαρχιας και της εδαφικής ακεραιοτητας, για σκοπούς εθνικής άμυνα».
- «Με τα σύνορα της Ελλαδας ή εδαφικής κυριαρχιας, συμπεριλαμβανομένων των διαφορών για το εύρος και τα όρια της αιγιαλίτιδας ζώνης και του εθνικού εναερίου χώρου».
Επομένως δεν δεχόμαστε να πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο ούτε την αποστρατιωτικοποίηση ούτε τη αγιαλίτιδα ζώνη και τον εναεριο χώρο, ούτε την εδαφική κυριαρχία μας επί νησιών. Γι αυτόν τον λογο επανέλαβε πολλές φορες ο πρωθυπουργός ότι η μόνη μας διαφορά που μπορεί να αχθεί και στο Δικαστήριο είναι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο. Εδώ υπάρχει όμως άλλο πρόβλημα.
Μετά το 1975 η Ελλάδα έλεγε σε κάθε τόνο ότι πρέπει να προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου. Η ελληνική πρόταση ακουγόταν με ιδιαίτερα θετικό τρόπο από τη διεθνή κοινότητα. Για να το αντιμετωπίσει η Τουρκία προχώρησε σε μία στρατηγική κίνηση. Αμφισβήτησε την ελληνική κυριαρχία σε μικρά νησιά του ανατολικού Αιγαίου που απελευθερώθηκαν από τον ελληνικό στόλο κατά τους βαλκανικούς πολέμους. Ολες οι οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών βασίζονται στην ακτογραμμή των ηπειρωτικών και νησιωτικών εδαφών. Εάν η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ αχθεί στο Διεθνές Δικαστήριο, τότε η Τουρκία θα ζητήσει πρώτα να διευκρινιστεί σε ποιον ανήκει κάθε νησί, διότι αλλιώς είναι αδύνατον να χαραχθούν οι θαλάσσιες ζώνες. Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ θα ακολουθήσει ως δεύτερο θέμα. Παλαιότερα πιστεύαμε ότι η αμφισβήτηση των νησιών -μέσω ακραίων και εξόφθαλμων ερμηνειών του διεθνούς δικαίου -ήταν διαπραγματευτική κίνηση των Τούρκων που θα την απέσυραν όταν περνούσαμε στην ουσία της συζητήσεως. Μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί κάτι τέτοιο. Επομένως, εάν οι Τούρκοι επιμείνουν στην αμφισβήτησή της ελληνικής κυριαρχίας, δεν πρόκειται να καταλήξουμε σε συμφωνία για να πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο.
Ενα άλλο ζήτημα είναι ποιο δίκαιο θα εφαρμοστεί από το Διεθνές Δικαστήριο. Η Ελλάδα δεσμεύεται από τη σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982). Η Τουρκία έχει αρνηθεί να υπογράψει το σχετικό κείμενο. Σε αυτή την περίπτωση το δικαστήριο θα εφαρμόσει το εθιμικό διεθνές δίκαιο που δεσμεύει και τις δύο χώρες. Αυτό δεν δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στην ελληνική πλευρά. Αφενός οι κανόνες του εθιμικού διεθνούς δικαίου αποδίδουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και σε ηπειρωτικά και σε νησιωτικά εδάφη, εν αντιθέσει προς αυτά που ισχυρίζεται η Τουρκία. Αφετέρου οι περισσότεροι από τους κανόνες του εθιμικού διεθνούς δικαίου περιλαμβάνονται στη Σύμβαση του 1982.
Εδώ και έναν αιώνα τα κράτη έχουν επιλέξει να προσφεύγουν στη διεθνή δικαιοσύνη αντί να λύνουν τις διαφορές τους με πολέμους. Τι θα προκύψει από την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ μας βάσει αποφάσεως της διεθνούς δικαιοσύνης; Θα μπορέσουμε επιτέλους να ασκήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα πέραν των χωρικών μας υδάτων. Μέχρι σήμερα στις περιοχές που υπάρχει τουρκική αμφισβήτηση είμαστε μόνον κατ’ όνομα υπεύθυνοι των θαλασσίων ζωνών. Μετά την απόφαση του δικαστηρίου, θα γίνουμε και στην πράξη.
Ο κ. Αγγελος Συρίγος είναι αν. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, βουλευτής Ν.Δ. στην Α’ Αθηνών.
Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
