ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΕΣ παρανοήσεις της πολιτικής τάξης και βάση πολλών λαϊκισμών είναι η απροϋπόθετη λαϊκή κυριαρχία.
Δεν είναι έτσι.
Το Σύνταγμα λέει βεβαίως ότι «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό, υπάρχουν υπέρ του λαού και του έθνους». Προσθέτει όμως «και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα» (άρθρο 1,3).
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ αφορά την ελευθερία του Τύπου.
Το Σύνταγμα διασφαλίζει ότι «καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και διά του Τύπου τους στοχασμούς του». Αλλά διευκρινίζει «τηρώντας τους νόμους του κράτους» (άρθρο 14,1).
Το επόμενο άρθρο (14,2) επιβεβαιώνει ότι «ο Τύπος είναι ελεύθερος» προσθέτοντας ότι «η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται».
Ακριβώς λοιπόν όπως η λαϊκή κυριαρχία ασκείται με τον τρόπο που ορίζει το Σύνταγμα, έτσι κι η ελευθερία του Τύπου υπακούει στους νόμους. Κι εκ των πραγμάτων ορίζεται ή περιορίζεται από αυτούς.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ. Καμία ελευθερία δεν δίνει το δικαίωμα σε μια εφημερίδα ή σε έναν δημοσιογράφο να βρίζει, να συκοφαντεί ή να εκβιάζει. Ακόμη λιγότερο να συμμετέχει ή να προτρέπει στην τέλεση παράνομων πράξεων. Η εξύβριση, η συκοφαντία, η δυσφήμηση, η προσβολή προσωπικότητας, ο εκβιασμός είναι από μόνα τους ποινικά αδικήματα -όποιος κι αν τα διαπράξει, όπως κι αν τα διαπράξει…
ΠΑΜΕ ΣΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι κάθε εξουσία επιχειρεί με κάθε τρόπο να ελέγξει ή έστω να επηρεάσει τον Τύπο. Το έχω ζήσει αρκετά για να μην το ξέρω.
Αλλά υπάρχουν εξουσίες. Οπως υπάρχουν και τρόποι.
Με τη δημοκρατική ευαισθησία που τον χαρακτήριζε ο σύντροφος Λένιν αναρωτιόταν:
«Γιατί πρέπει να επιτρέπεται η ελευθερία του λόγου και η ελευθερία του Τύπου; Γιατί πρέπει μια κυβέρνηση που πιστεύει ότι κάνει το σωστό να δέχεται να της ασκούν κριτική; (…) Κι όσο για την ελευθερία του Τύπου, γιατί πρέπει να ετπτρέπεται στον οιονδήποτε να αγοράζει ένα έντυπο και να διασπείρει ολέθριες γνώμες με στόχο να φέρει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση;» (ομιλία στη Μόσχα, 1920).
Είναι μια άποψη. Ο σύντροφος «Τσε» Γκεβάρα μάλιστα τη συνόψισε με τα δικά του λόγια: «Πρέπει να εξαλείψουμε όλες τις εφημερίδες. Δεν μπορούμε να κάνουμε επανάσταση με ελεύθερο Τύπο» (1959).
ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΚΑΝΩ ΑΝΟΣΙΟΥΣ κι ανιστόρητους παραλληλισμούς, οι ιδεολογικοί απόγονοί τους στην Ελλάδα έκαναν ό,τι μπορούσαν το διάστημα 2015-2019 για να ελέγξουν τον Τύπο, να τον μετατρέψουν σε όργανο της πολιτικής τους ή έστω να τον εξουδετερώσουν.
Η εφημερίδα αυτή έχει πολλά να διηγηθεί -αλλά ας μην επιστρέψουμε στα γνωστά.
Αυτή όμως ήταν μόνο η μία πλευρά του σχεδίου. Συνοδεύτηκε un0 την εκκόλαψη ή από την προσπάθεια δημιουργίας ενός «άλλου Τύπου», ο οποίος θα λειτουργούσε ως αντίβαρο, ελεγκτής ή ανταγωνιστής για τους «συστημικούς» κι ως «πιστόλι» στην υπηρεσία της τότε κυβέρνησης.
ΠΟΛΥ ΧΡΗΜΑ ΣΠΑΤΑΛΗΘΗΚΕ και μάλιστα σε συνθήκες κρίσης για να δημιουργηθεί αυτό το υβρίδιο. Και χρήμα όχι πάντα καθαρό – από βοσκοτόπια και τσιγάρα μέχρι λιπάσματα και καζίνο.
Ξέρετε κάτι όμως; Και αυτό το θεωρώ θεμιτό. Δημοκρατία έχουμε, ο Τύπος είναι ελεύθερος κι ο κάθε εργαζόμενος στον Τύπο έχει την ευχέρεια να χειρίζεται την ελευθερία και την ανεξαρτησία του. Τηρώντας φυσικά (πάντα κατά το Σύνταγμα) «τους νόμους του κράτους».
Τελικά οι αναγνώστες ή οι τηλεθεατές κρίνουν.
Και ξέρετε κάτι ακόμη; Δεδομένων των συνθηκών, η κρίση τους κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης τετραετίας ήταν γενικά ορθή. Δεν είναι τυχαίο ότι κανένα Μέσο από όσα προσπάθησε να «στήσει» η προηγούμενη κατάσταση δεν κατάφερε να στεριώσει.
Μέχρι τις μέρες μας παρέμειναν στο δυσδιάκριτο μεταίχμιο του περιθωρίου, της αλητείας και του υποκόσμου. Σε διάφορες αποχρώσεις του γκρίζου.
ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΘΑ ΤΑ ΠΟΥΝ ΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ.
Τα οποία θα κληθούν, όταν κληθούν και όποτε κληθούν να αποφασίσουν όχι φυσικά για την ελευθερία του Τύπου, αλλά για τους νόμους του κράτους.
Ηδη η υπόθεση Ρασπούπν αναδίνει δυσά-
ρεστες οσμές. Αλλά έχω την αίσθηση ότι θα ακολουθήσουν και άλλες.
Διότι το ιδιότυπο στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι αυτός ο «άλλος Τύπος» ήταν απλώς ένα κυβερνητικό δημιούργημα ενταγμένο σε ένα παράλληλο πλέγμα άσκησης της κυβερνητικής εξουσίας.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ίσως η πρώτη φορά που μια κυβέρνηση επιχείρησε κάτι τέτοιο (προηγήθηκε το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80) αλλά είναι η πρώτη φορά που μια κυβέρνηση το επιχείρησε τόσο απροκάλυπτα, ανενδοίαστα, σχεδόν προκλητικά και με τα αθλιότερα υλικά.
Λογικό, θα μου πείτε.
Αν η καλύτερη μερίδα της δημοσιογραφίας στελεχώνει (όπως είναι φυσιολογικό) τον «συστημικό Τύπο», τι μένει για να στελεχώσει τους αντιπάλους του;
Υπό αυτήν την έννοια η ερμηνεία της αποτυχίας τους είναι ταυτόσημη με την εξήγηση γιατί η «Αυγή» πουλάει 800 φύλλα.
Και τι δημιουργήθηκε τελικά; Μόνο ένα παρακρατικό κύκλωμα που υποδυόταντον Τύπο ή τον χρησιμοποιούσε όχι για να επηρεάσει (αφού δεν μπορούσε…) αλλά για να απειλήσει, να εκβιάσει, να χλευάσει, να συκοφαντήσει, να φοβίσει.
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΛΟΙΠΟΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ δεν
είναι, ούτε υπήρξε ποτέ ο Τύπος. Σε όλες τις δημοκρατικές χώρες κάπως έτσι λειτουργεί. Με τα προβλήματα και τις αδυναμίες, τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματά του.
Σε τελευταία ανάλυση, η «μιντιοκρατία» (για να χρησιμοποιήσω μια διαδεδομένη έκφραση…) δεν είναι παρά μια περισσότερο ή λιγότερο υγιής εκδήλωση της δημοκρατίας.
Το παρακράτος δεν είναι.
Πηγή εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”
