Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η οικονομία της Τουρκίας, η οποία αντιμετωπίζει ακόμα τεράστιες προκλήσεις, παρότι η κυβέρνησή της υποστηρίζει ότι «τα χειρότερα πέρασαν». Το άλμα του πληθωρισμού στο 25% -υψηλότερο ποσοστό εδώ και 15 χρόνια- τον Οκτώβριο αντανακλά τις τεράστιες επιπτώσεις της συναλλαγματικής κρίσης που βιώνει η χώρα: Η τουρκική λίρα καταγράφει απώλειες 40% σε σχέση με το δολάριο από τις αρχές του έτους (διαπραγματευόμενη στις 5,36 λίρες/δολάριο). Και αυτό παρότι έχει ενισχυθεί σημαντικά σε σχέση με την κορύφωση της κρίσης τον Αύγουστο, όταν η ισοτιμία είχε βυθιστεί στις 7.22 λίρες/δολάριο.
Σε αυτό συνέβαλε τα μέγιστα η απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας να αυξήσει το βασικό επιτόκιο της λίρας στο 24% (από 17.75% προηγουμένως) τον Σεπτέμβριο, με τη σιωπηρή ανοχή του «σουλτάνου» Ερντογάν (που παγίους υποστηρίζει ότι τα υψηλά επιτόκια είναι… ο πατέρας και η μητέρα όλων των κακών). Σημαντικός παράγοντας για τη σταθεροποίηση της λίρας ήταν και η μερική εξομάλυνση των τεταμένων σχέσεων με τις ΗΠΑ μετά την απελευθέρωση του Αμερικανού πάστορα Μπράνσον στις αρχές Οκτωβρίου, η οποία πάντως δεν οδήγησε σε μείωση των τιμωρητικών δασμών 50% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Τουρκία που επέβαλε ο Ντόναλντ Τραμπ το καλοκαίρι…
Ολοι οι βασικοί δείκτες παραπέμπουν σε απότομη επιβράδυνση της τουρκικής οικονομίας, που «έτρεξε» με 542% το β’ τρίμηνο του έτους και 7,4% το αμέσως προηγούμενο, με βασικούς μοχλούς την καταναλωτική ζήτηση (που φρόντισε να ενισχύει με κάθε τρόπο ο Ερντογάν πριν από τις εκλογές της 24ης Ιουνίου) και τον αλόγιστο δανεισμό. Πολλοί αναλυτές κάνουν λόγο για συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά το τρέχον τρίμηνο και το επόμενο (κάτι που συνιστά τον επίσημο ορισμό της ύφεσης), ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) προέβλε-ψε πρόσφατα ότι το ΑΕΠ της γείτονος θα αναπτυχθεί μόλις κατά ι% το 2019 (από 7,4% φέτος), εντοπίζοντας ως μεγαλύτερους κινδύνους το βραχυπρόθεσμο εξωτερικό χρέος, τον υψηλό πληθωρισμό και τον ραγδαία αυξανόμενο αριθμό των κόκκινων δανείων, καθώς ο τραπεζικός τομέας βρίσκεται υπό τη διπλή «μέγγενη» των επώδυνα υψηλών επιτοκίων και του μεγάλου ποσοστού δανείων σε συνάλλαγμα (δολάριο), των οποίων η εξυπηρέτηση καθίσταται πιο δυσχερής λόγω της ανατίμησης του αμερικανικού νομίσματος.
«ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΤΑΙΓΊΔΑ»
Αν και ορισμένοι ξένοι οίκοι, όπως η JP Morgan, επιμένουν ότι η Τουρκία βρίσκεται εν μέσω της «τέλειας
καταιγίδας», ο υπουργός Οικονομικών (και γαμπρός του Ερντογάν) Μπεράτ Αλμπαιράκ εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, εκτιμώντας ότι ο πληθωρισμός «χτύπησε κορυφή» τον Οκτώβριο και θα αποκλιμακωθεί σημαντικά τους επόμενους μήνες. Ερωτώμενος για τον κίνδυνο ανώμαλης προσγείωσης της οικονομίας, απάντησε ότι «κανείς δεν πρέπει να περιμένει πως η χώρα θα τραβήξει χειρόφρενο».
Στο πλαίσιο πρωτοβουλιών τόνωσης της ζήτησης εντάσσονται άλλωστε οι μειώσεις των συντελεστών ΦΠΑ σε σωρεία προϊόντων που ανακοίνωσε ο κ. Αλμπαιράκ προ ημερών, οι οποίες έτυχαν… ψυχρής υποδοχής από τους ξένους επενδυτές, καθώς δεν συνάδουν με τις προηγούμενες δεσμεύσεις του περί σύσφιξης της δημοσιονομικής πολιτικής.
Σύμφωνα με τον αναλυτή της Rabobank Πιοτρ Μάτις, «οι εξαγγελίες για μειώσεις φόρων ερμηνεύθηκαν ως ένδειξη ότι η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας ίσως να μη στηριχθεί επαρκώς από τη δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης στην προσπάθειά της να πατάξει τον πληθωρισμό».
Πρόσθεσε δε ότι η ανακοίνωση θα αναζωπυρώσει τις ανησυχίες πως η Αγκυρα δεν θα αντισταθεί στον πειρασμό να ανακοινώσει νέο πακέτο μέτρων ενίσχυσης της οικονομίας εν όψει των τοπικών εκλογών του Μαρτίου 2019.
0 κ. Αλμπαιράκ δεν είναι πάντως ο μόνος που βλέπει «φως στο βάθος του τούνελ». Και ο Ίϊμ Ας, υπεύθυνος στρατηγικής της Blue Bay Asset Management, θεωρεί ότι τα χειρότερα πέρασαν στο μέτωπο του πληθωρισμού, με δεδομένη τη διαφαινόμενη επιβράδυνση της οικονομίας. Την ίδια στιγμή, ο συνδυασμός ασθενούς λίρας-υψηλών επιτοκίων οδηγεί σε μεταβολή του ανισόρροπου αναπτυξιακού μοντέλου της Τουρκίας που στηριζόταν στα δανεικά και στις αθρόες εισαγωγές καταναλωηκών αγαθών.
Οι ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης προσγειώνονται και οι πωλήσεις αυτοκινήτων μειώθηκαν κατά 67% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο. Το σημαντικότερο στοιχείο, όμως, είναι ότι αλλάζει -επί τα βελτίω- η δυναμική τού -μέχρι πρότινος έντονα ελλειμματικού- ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, που θεωρείται ιστορικά η αχίλλειος πτέρνα της οικονομίας της Τουρκίας.
Τον Αύγουστο, το ισοζύγιο εμφάνισε πλεόνασμα-ρεκόρ 2,6 δισ. δολ., το μεγαλύτερο στα χρονικά (και το πρώτο μηνιαίο πλεόνασμα από το 2015), καθώς η βουτιά 23% των εισαγωγών (που κατέστησαν ακριβότερες λόγω της υποτίμησης της λίρας) συνοδεύθηκε από σταθεροποίηση των εξαγωγών (που έγιναν ανταγωνιστικότερες για τον ίδιο λόγο).
Ως αποτέλεσμα, ο λόγος εξαγωγών – εισαγωγών της χώρας βελτιώθηκε στο 88,4% (από 59,1% έναν χρόνο πριν). Σε δωδεκάμηνη βάση, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε στα 51.1 δισ. δολάρια. Οι αναλυτές παρατηρούν ότι εάν η τάση αυτή συνεχιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα σε ένα μοντέλο με βραδύτερους ρυθμούς ανάπτυξης μεν, πιο ισορροπημένους δε. Το αν θα συμβεί αυτό απομένει να φανεί.
Πηγή Εφημερίδα “ΗΜΕΡΗΣΙΑ”
