Βασικό ζήτημα με οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις είναι το δημογραφικό πρόβλημα, που συνδυαζόμενο με την πρωτοφανή σε μέγεθος ύφεση που γνώρισε για μια 10ετία σχεδόν η χώρα θέτει όρους εθνικής βιωσιμότητας για το όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Μέχρι στιγμής η δημογραφία της χώρας είναι αμείλικτη, ειδικά αν τη συγκρίνει κανείς με τα χρόνια των baby boomers, τη δεκαετία του 196ο, οπότε και μπήκαν οι βάσεις για μια συνολική πορεία ευημερίας της Ελλάδας μέχρι και τη δεκαετία του 2000. Είναι ενδεικτικό ότι οι γυναίκες που γεννήθηκαν λίγο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έκαναν κατά μέσο όρο 2,2 παιδιά, αυτές που γεννήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’70 1,65, ενώ οι νεότερες θα κάνουν πιθανότατα ακόμη λιγότερο (γύρω στο 1,55)·
Ετσι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΛΣΤΑΤ, το διάστημα 2011-2017 ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 355.000 ανθρώπους, εξαιτίας της μείωσης των γεννήσεων, της αύξησης των θανάτων και της δημιουργίας ενός ισχυρού μεταναστευτικού ρεύματος Ελλήνων προς το εξωτερικό.
Το 2017 ήταν το έτος των αρνητικών ρεκόρ για το δημογραφικό, αφού για πρώτη φορά οι γεννήσεις μειώθηκαν κάτω από τις 90.000, ενώ το αρνητικό ισοζύγιο θανάτων και γεννήσεων ξεπέρασε τα 35.000 άτομα.
Είναι ενδεικτικό ότι μελέτη της PwC αναφέρει πως μια αύξηση των ατόμων άνω των 65 ετών κατά 50.000, η οποία θα αυξήσει αντί-
στοιχα τις ανάγκες στήριξης και πρόνοιας, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας κατά περίπου 15%. Ενώ, αντίθετα, μια αύξηση του πληθυσμού κατά περίπου 100.000 άτομα θά οδηγούσε σε άνοδο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 3%.
Παράλληλα, σύμφωνά με τους υπολογισμούς της Eurosat, ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2050 θα αγγίζει μετά βίας τα ίο εκατομμύρια και το 2080 θα φτάνει στα 7.2 εκατομμύρια, καθιστώντας τη χώρα μας το πλέον αδύναμο πληθυσμιακά μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Το φυσικό ισοζύγιο
«Τις τελευταίες δεκαετίες περιορίστηκε σημαντικά ο αριθμός των γεννήσεων και αυξήθηκε λόγω της γήρανσης του πληθυσμού μας ο αριθμός των θανάτων, με αποτέλεσμα ένα αρνητικό φυσικό ισοζύγιο», επισημαίνει ο Βύρων Κοτζαμάνης, καθηγητής, διευθυντής του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο πλαίσιο μελέτης που δημοσιεύεται στα «Δημογραφικό Νέα».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα μετά στοιχεία, οι γεννήσεις κυμαίνονται γύρω στις 90.000 ανά έτος την τρέχουσα δεκαετία και οι θάνατοι γύρω στους 120.000 ανά έτος την ίδια περίοδο.
Σημειώνεται ότι. όπως αναφέρει ο Βύρων Κοτζαμάνης, πάνω από το 6ο% του πληθυσμού είναι πλέον συγκεντρωμένο στο 6% της συνολικής επιφάνειας, κάτι που δημιουργεί θέματα ερήμωσης περιοχών που είναι μάλιστα και ευαίσθητες εθνικά.
Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι θάνατοι που καταγράφονται στη Δυτική Μακεδονία είναι κατά πολύ περισσότεροι από ό,τι οι γεννήσεις. Ειδικότερα, σημειώθηκαν 3.386 θάνατοι έναντι 1.986 γεννήσεων το 2017 στη Δυτική Μακεδονία.
Στο μικροσκόπιο των θεσμών
Με αυτό ως δεδομένο δεν πρέπει να ξενίζει το γεγονός ότι οι θεσμικοί εταίροι της χώρας και οι δανειστές της το έχουν αναδείξει σε μείζον κατά τις τελευταίες αναφορές και εκθέσεις τους για την πορεία του ελληνικού προγράμματος.
Ειδικά το ΔΝΤ θεωρεί το δημογραφικό δομικό παράγοντα αποσταθεροποίησης για τη διασφάλιση όρων σταθερής πορείας αποπληρωμών του χρέους. Ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Αθήνα Πίτερ Ντόλμαν περιγράφοντας τις προκλήσεις του μέλλοντος για την Ελλάδα, χαρακτήρισε τη δημογραφική συρρίκνωση παράγοντα υπονόμευσης της σταθερής οικονομικής πορείας. Πιο συγκεκριμένα, σημείωσε ότι η προβλεπόμενη γήρανση του πληθυσμού οδηγεί σε προβλέψεις ότι το εργατικό δυναμικό θα μειώνεται κατά 1% κατ’ έτος τα επόμενα χρόνια.
Είναι προφανές ότι αυτό οδηγεί σε προβληματικό πεδίο το ούτως ή άλλως ελλειμματικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ενώ υπονομεύει και τους στόχους για ανάπτυξη. Κι εάν η μεγέθυνση της οικονομίας υπονομευθεί, τότε ο λόγος χρέους / ΑΕΠ επιδεινώνεται με δυσμενείς συνέπειες στή βιωσιμότητα του δυσθεώρητου ελληνικού κρατικού χρέους.
Εύκολα καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι η δημογραφία είναι ή θα πρέπει να είναι βασικό πολιτικό πρόταγμα. Γi αυτό απαιτείται πλέγμα δράσεων για τη διαμόρφωση συγκροτημένης δημογραφικής πολιτικής. Είναι δεδομένες οι συνάφειες με την κοινωνική πολιτική (π.χ. στήριξη οικογένειας), τη φορολογική (κίνητρα κτλ), την εκπαιδευτική (ποιότητα παιδείας, ελληνομάθεια), αλλά και με το μεταναστευτικό, όπου θα πρέπει να κωδικοποιηθούν πολιτικές ενσωμάτωσης και συνοχής παράλληλα με τη διαχείριση των ροών.
Βράβευση οργανώσεων
Στο φόντο αυτό ιδιαίτερη αξία έχει η βράβευση που είχαν πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δύο οργανώσεις που με τη στήριξη και των προγραμμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης αλ-
λά και των πολιτών προσπαθούν να βάλουν φρένο στη δημογραφική συρρίκνωση. Ετσι, η Κιβωτός του Κόσμου και η ΗΟΡΕςοηθίϊδ τιμήθηκαν με το Βραβείο του Ευρωπαίου Πολίτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την προσφορά τους στις ανθρωπιστικές και ευρωπαϊκές αξίες. Επίσης, η ΜΚΟ Ανεμος Ανανέωσης τιμήθηκε για τη δράση της στο προσφυγικό.
«Στην Ελλάδα αντιστοιχούν δύο Βραβεία του Ευρωπαίου Πολίτη στο σύνολο των 50 που δίνονται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., αλλά με την ποιότητα των συμμετοχών μας. τα τρία τελευταία χρόνια επιτυγχάνουμε να αποσπούμε τρία βραβεία», δήλωσε ο αντιπρόεδρος του Ε.Κ. και ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης, κατά την τελετή απονομής που έγινε πριν από μερικές εβδομάδες στο γραφείο του Ε.Κ. στην Αθήνα.
Ο κ. Παπαδημούλης, ο οποίος πρότεινε την υποψηφιότητα της Κιβωτού του Κόσμου, μίλησε για την 2οετή προσφορά της ΜΚΟ και του πατέρα Αντώνιου, που είναι η ψυχή της πρωτοβουλίας. Η Κιβωτός δίνει έμφαση στις ανάγκες των ασυνόδευτων παιδιών, προσφέροντας στέγη, σίτιση, εκπαίδευση, ψυχαγωγία και ό,τι χρειάζεται για να παρηγορηθεί η ψυχή ενός παιδιού που στερείται την οικογένειά του, είπε.
Ο πατήρ Αντώνιος ανέφερε ότι σ’ αυτή την προσπάθεια δραστηριοποιούνται περισσότεροι από 3.000 εθελοντές και ότι φιλοξενούνται 400 παιδιά στην Αθήνα και 200 στο παράρτημα της Χίου με τη συμμετοχή Ελλήνων και προσφυγόπουλων.
Εθνικά ευαίσθητες περιοχές
Την υποψηφιότητα της HOPEgenesis πρότεινε η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Ελίζα Βόζενμπεργκ, η οποία τόνισε ότι στην καρδιά της προσπάθειας αυτής είναι το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας και η υπογεννητικότητα που εμφανίζεται κυρίως στις ακριτικές και οικονομικά μειονεκτικές περιοχές της Ελλάδας.
Ο ιδρυτής της οργάνωσης Στέφανος Χανδακάς, μαιευτήρας-γυναικολόγος, είπε ότι «αποστολή μας είναι η οικονομική κάλυψη των αναγκών της εγκύου από την αρχή της εγκυμοσύνης της ώς και τον τοκετό. Ασκούμε τρία χρόνια τον εθελοντισμό, έχουμε συμβάλει στη γέννηση 40 παιδιών, ενώ γύρω στις 8ο εγκυμοσύνες είναι σε εξέλιξη, σε περιοχές δύσκολες και σε περιπτώσεις γυναικών που αντιμετωπίζουν οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες».
Πηγή Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
