ΜΙΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ΕΙΡΗΝΗΣ που προσδιορίζει -μεταξύ άλλων- διακρατικά σύνορα δεν μπορεί να αναθεωρηθεί, παρά μόνο με τη σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκομένων. Η Συνθήκη της Λωζάνης αφορά κατ’ αρχάς σε οκτώ χώρες (συνολικά περισσότερες), ορισμένες εκ των οποίων έχουν πλέον διαφορετική νομική υπόσταση από όταν τη συνυπέγραψαν το 1923. Ορισε τα όρια της νεότερης Τουρκικής Δημοκρατίας δίκην πιστοποιητικού γέννησής της. Τέτοιας φύσεως διεθνείς συμφωνίες δύνανται να τροποποιηθούν μερικώς μόνο μέσω της πρόκλησης πολέμου. Οι μη νομικοί ισχυρίζονται ότι θα μπορούσε μία πολιτική συμφωνία μεταξύ κάποιων έκτων κρατών να αντικαταστήσει στην πράξη άρθρα της συνθήκης χωρίς να χρειάζεται συνολική αναθεώρηση.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν συντηρεί το θέμα στη δημόσια συζήτηση (που ο ίδιος άνοιξε προ περίπου ενός έτους), εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες.
Πρώτον, τη σύμπηξη ενός ισχυρού μετώπου με το εθνικιστικό στοιχείο, με απώτερο στόχο την εκλογική σύμπραξη μεταξύ ΑΚΡ και του κόμματος Εθνικής Δράσης του Μπαχτσελί. Ταυτόχρονα, επιχειρεί να αποδυναμώσει, αν όχι να «ακυρώσει», τους Μουσταφά Κεμάλ και Ινονού ως πολίτικούς προγόνους της κοσμικής Τουρκίας χρεώνοντάς-τους μία συμφωνία επιζήμια -κατά τον Ερντογάν- για τα τουρκικά συμφέροντα. Ο Τούρκος Πρόεδρος θέλοντας να αναμετρηθεί με τον Κεμάλ, αντιπαραβάλλει τον εαυτό του, που διατείνεται πως φιλοδοξεί, με απροσδιόριστο πάντως τρόπο, να ανακτήσει μέρος των «απωλειών». Από την άλλη, οι κεμαλιστές αντεηπιτίθενται, υπερθεματίζοντας στο εθνικιστικό παραλήρημα του Τούρκου Προέδρου, εγκαλώντας τον για το γεγονός ότι έχει παραχωρήσει 16 νησιά στην Ελλάδα!
Δεύτερον, το βλέμμα της Αγκυρας είναι στραμμένο περισσότερο στο σκέλος (της Λωζάνης) που αφορά τη Μέση Ανατολή. Ενώ, λοιπόν, κάνει διαχείριση ζημιάς στο Συριακό και απειλείται από την προέλαση των Κούρδων της Συρίας τους οποίους βλέπει να στηρίζουν ΗΠΑ και Ρωσία, αποπειράται να στείλει ένα μήνυμα ότι δεν θα ανεχθεί τετελεσμένα σε βάρος της σε μία επικράτεια ζωτικών συμφερόντων της. Εν τέλει, η Τουρκία μέσω της πρόθεσης να τροποποιήσει μία Συνθήκη που ορίζει το πλαίσιο των σχέσεών της με τις γειτονικές χώρες αφήνει ηθελημένα να αιωρείται μία οιονεί απειλή, ότι δηλαδή είναι σε θέση να «τιμωρήσει» όσους (δήθεν) επιβουλεύονται την εθνική της κυριαρχία, είτε τους απρόθυμους να αποδεχθούν την ατζέντα της συμβιβαζόμενοι μαζί της.
Σημειώνεται πως η Αγκυρα έχει εν τοις πράγμασι ακυρώσει εδάφια της Λωζάνης αφενός με τη στρατιωτική της επέμβαση στη Συρία, αφετέρου και κυρίως με την παραμονή τουρκικών στρατευμάτων στο έδαφος του Ιράκ (κουρδικό τμήμα του Ιράκ), χωρίς τη συναίνεση ή την έγκριση των εθνικών κυβερνήσεων και χωρίς σχεηκή απόφαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν, πιεζόμενος από την ελληνική πλευρά να εξειδικεύσει στο τι εννοεί με τον όρο «αναθεώρηση», ανέφερε δημόσια την «επικαιροποίηση» και αργότερα τον «εκσυγχρονισμό», επιβεβαιώνοντας ότι περισσότερο ομιλεί με πολιτικούς όρους για να διεγείρει το εθνικό αίσθημα των ομοεθνών του, θέτοντας παράλληλα ένα εν δυνάμει εκβιαστικό πλαίσιο, εφόσον είναι περίπου αδύνατο να στηρίξει αυτή τη θέση του με νομικά επιχειρήματα. Εκτός εάν πιστεύει ότι οι συνυηογράφουσες χώρες θα «συναντηθούν» προκειμένου να ενσωματώσουν στην προ 95 ετών συμφωνία πρόνοιες σχετικές με την άμεση εκλογή του μουφτή της δυτικής Θράκης (που δεν αποτελεί μέρος της συμφωνίας) και τον χαρακτηρισμό της ελληνικής μουσουλμανικής μειονότητας ως τουρκικής… Ασφαλώς όμως η επιμονή Ερντογάν στον αναθεωρητισμό, μέσω αμφισβήτησης συνθηκών ειρήνης επιβάλλει εγρήγορση.
Πηγή εφημερίδα “Realnews”
